Marzenna Magda-Adamowicz Twórcze dziecko, twórcze zabawy"

Tytuł: Twórcze dziecko, twórcze zabawy

Autor: Marzenna Magda-Adamowicz

Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza IMPULS

W dobie, gdy świat coraz szybciej goni za innowacją, a pracodawca oczekuje od pracownika nie tylko wiedzy, lecz także elastyczności myślenia i zdolności rozwiązywania problemów, pojęcie twórczości zyskuje na znaczeniu. Kreatywność nie jest już traktowana jako przywilej artystów czy wizjonerów, ale jako nieodzowna kompetencja XXI wieku — a jej korzenie, co dobitnie ukazuje Marzenna Magda-Adamowicz w swojej książce „Twórcze dziecko, twórcze zabawy”, tkwią właśnie w dzieciństwie. Autorka wnikliwie i z wielkim wyczuciem pedagogicznym analizuje, jak rozwijać potencjał twórczy najmłodszych, nie wbrew ich naturze, lecz w pełnej z nią zgodzie.

Książka ta nie jest kolejnym poradnikiem dającym zestaw gotowych recept. To raczej refleksyjna podróż przez zagadnienie dziecięcej kreatywności, ujęta z pozycji pedagoga, zainteresowanego m.in. pedagogiką twórczości i, co ważne, człowieka, który rozumie ducha dzieciństwa w sposób tradycyjny — jako czasu pełnego swobody, zabawy, ale też struktury i wartości. Magda-Adamowicz nie idzie na skróty; ukazuje twórczość nie jako spontaniczny wybuch ekspresji, lecz jako proces dojrzewania, rozwijania kompetencji poznawczych i emocjonalnych oraz kształtowania relacji z otoczeniem. Mimo iż jest to pozycja akademicka, nie czyni to z niej niedostępną dla szerokiego grona odbiorców. Przeciwnie, sięgnąć mogą po książkę zarówno nauczyciele, jak i terapeuci, a także rodzice. Po to, by mogli zrozumieć, że dziecko „w sposób naturalny jest twórcze” i by tej kreatywności nie zdusić w zarodku, by pozwolić jej się rozwijać.

Książka składa się z ośmiu rozdziałów, z czego sześć pierwszych stanowi obszerne studium literatury na temat rozwoju dziecka, twórczości, kreatywności. Znajdziemy tu opis zachodzących w świecie przemian wpływających na edukację dziecka i jego dzieciństwo, omówienie potrzeby i znaczenia twórczości we współczesnym świecie, a także zagadnienia związanego z twórczością dzieci w zabawach. Autorka wyjaśnia również fenomen twórczości, atrybuty i różne koncepcje związane z twórczością, w tym twórczością dzieci. Omówione tu zostały m.in. cechy charakterystyczne twórczych dzieci, modele twórczej osobowości dziecka, rodzaje twórczości dzieci oraz różnice pomiędzy twórczością dzieci a twórczością dorosłych. W rozdziale piątym znajdziemy omówienie sensu zabawy w życiu dziecka, począwszy od genezy i ewolucji zabawy, poprzez teorie zabawy, po klasyfikację zabaw czy istotę zabaw odtwórczych. Kolejny rozdział stanowi natomiast omówienie twórczych zabaw dzieci. Z kolei rozdział siódmy koncentruje się na identyfikacji twórczości dzieci i twórczych zabaw. Znajdziemy tu omówienie narzędzi diagnostycznych wraz z ich kluczami (m.in. Rysunkowy Test Twórczego Myślenia czy Test Aktywności Językowej). Ósmy, ostatni rozdział, dostarcza nam przykładów poszczególnych typów twórczych zabaw.

Na szczególne uznanie zasługuje sposób, w jaki autorka ukazuje zabawę jako nośnik twórczości. W tradycyjnym podejściu do wychowania zabawa była postrzegana często jako element drugorzędny wobec nauki. Tymczasem Magda-Adamowicz przekonująco dowodzi, że to właśnie w zabawie dzieci uczą się świata — uczą się siebie, innych, uczą się tworzyć. Autorka czerpie z solidnego zaplecza teoretycznego. Sięga do klasyków pedagogiki, psychologii rozwojowej i edukacji — m.in. Piageta, Wygotsky’ego, Brunera, Śliwerskiego czy Okonia — łącząc ich myśl z własnym doświadczeniem badawczym i praktyką. Istotnym wątkiem poruszanym przez autorkę jest rola dorosłego w procesie twórczym dziecka. Mowa tu zarówno o rodzicu, jak i o nauczycielu. W duchu pedagogiki tradycyjnej — która zakłada odpowiedzialność wychowawcy jako przewodnika i opiekuna, a nie jedynie „facylitatora” — Magda-Adamowicz pokazuje, że twórczość dziecka nie rozwija się w próżni. Potrzebuje klimatu bezpieczeństwa, akceptacji, ale też granic i sensownych ram. Dorośli, zdaniem autorki, powinni być nie tyle animatorami, co uważnymi towarzyszami dziecięcych poszukiwań. To stanowisko, choć odbiegające od modnych dziś postulatów „swobodnej edukacji”, niesie głęboki szacunek dla podmiotowości dziecka przy jednoczesnym zachowaniu autorytetu dorosłego — co jest bliskie duchowi klasycznej pedagogiki. Jednocześnie autorska zwraca uwagę, że w dobie globalizacji i konsumpcjonizmu zwiększają się szanse wychowawcze i edukacyjne, ale ma to również negatywne konsekwencje.

„Twórcze dziecko, twórcze zabawy” Marzenny Magdy-Adamowicz to książka, która nie tylko dotyka istoty twórczości dziecięcej, ale również przywraca właściwą rangę dzieciństwu jako przestrzeni dojrzewania osoby ludzkiej. W czasach, gdy edukacja coraz częściej bywa podporządkowana wymaganiom rynku i cyfrowym trendom, ta publikacja przypomina o wartościach trwałych, sprawdzonych i fundamentalnych. Daje nadzieję, że twórczość dziecka, właściwie rozumiana i pielęgnowana, stanie się nie modą, lecz świadomym wyborem —ku dobru, pięknu i prawdzie, które są fundamentem wychowania.