Podróże z dzieckiem: Roztocze - Szczebrzeszyn

Szczebrzeszyn jest jednym z najstarszych miast Roztocza i Lubelszczyzny. Pierwsza wzmianka o nim pojawia się w 1352 roku w dokumencie wysłanym przez króla Kazimierza Wielkiego, który podczas wyprawy przeciwko Litwinom obozował pod Szczebrzeszynem. Jako królewskie miasto Szczebrzeszyn był silnym ośrodkiem gospodarczym. Przed wrogami chroniły go murowano-ziemne wały. Ważną funkcję obronną pełnił też położony na wzgórzu zamek strzegący przepraw na Wieprzu. Zamek na przestrzeni wieków wielokrotnie niszczono i odbudowywano. Do dziś przetrwały jedynie zrujnowane fragmenty ruin murowanej wieży zamkowej.

Centralną część miasta stanowi obszerny rynek, na którym znajduje się ratusz z 1840 roku – obecnie siedziba władz miasta i gminy. W budynku od sierpnia 2018 roku mieści się również Muzeum Starych Zegarów. Przed ratuszem stoi dwumetrowej wysokości pomnik Chrząszcza – bajkowej postaci ze słynnego wiersza Jana Brzechwy. Właśnie od rynku zaczęliśmy zwiedzanie, kierując pierwsze kroki właśnie do chrząszcza (choć stojąca obok budka z lodami również miała swój udział w podjęciu decyzji).

ratusz

pomnik Chrząszcza

Na wschód od rynku stoi kościół parafialny pw.św.Mikołaja, wzniesiony w latach 1610-1620 w stylu „renesansu lubelskiego”. Mimo licznych remontów i zniszczeń świątynia zachowała swój pierwotny charakter, choć nieznacznie zmieniła wygląd zewnętrzny. Na plac kościelny wchodzi się przez barokową bramę XVIII wieku. Obok kościoła stoi dzwonnica z kaplicą grobową, wybudowaną w tym samym czasie co kościół. W świątyni zachowały się renesansowe i barokowe, bogato zdobione wnętrze. W drewnianym ołtarzu głównym widnieje obraz św.Mikołaja – patrona świątyni. Na chórze muzycznym znajdują się 12-głosowe organy, zbudowane w 1893 roku przez firmę Jana Śliwińskiego ze Lwowa.

kościół parafialny pw.św.Mikołaja

Po przeciwnej stronie rynku wznosi się zespół dawnego klasztoru Franciszkanów z XVII wieku. Tam już nie szliśmy, udaliśmy się bowiem do murowanej synagogi, zbudowanej w stylu renesansowym po 1659 roku. Na miejscu wcześniejszej drewnianej. Na frontowej ścianie synagogi znajduje się kamienna tablica informująca w trzech językach: polskim, hebrajskim i jidysz o historii i dawnym przeznaczeniu budynku. Wnętrze (główną salę modlitewną) można obejrzeć bezpłatnie. Na wzgórzu powyżej synagogi rozciąga się kirkut, choć macewy są już tam mocno zniszczone.

Dzięki uprzejmości zlokalizowanego w synagodze domu kultury mogliśmy zobaczyć też wnętrze murowanej cerkwi pw.Zaśnięcia Bogurodzicy wzniesionej w latach 1560-1570 na murach romańskiej budowli z przełomu XII i XIII wieku. Najciekawszym elementem architektonicznym świątyni jest powstała po roku 1808 roku z fundacji Stanisława Kostki Zamoyskiego fasada z elementami neogotyckimi. Na ścianach odkryto bogate polichromie z XVI i XVII wieku. Cerkiew jest najstarszą zachowaną świątynią prawosławną w Polsce. I jedną z najpiękniejszych, jakie widziałam. 

wnętrze cerkwi

Tuż przy cerkwi, na zboczu skweru, stoi Rzeźba Trzech Kultur, którą również warto zobaczyć z bliska. Rzeźba powstała w 2020 roku i została wykonana w pniu lipy. Projekt nawiązuje do wielokulturowości Szczebrzeszyna: katolickiej, żydowskiej i prawosławnej.