Barbara Winczura "Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu"

Tytuł: Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu

Autor: Barbara Winczura

Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza IMPULS

W ostatnich dekadach obserwujemy niepokojąco dynamiczny wzrost liczby diagnoz spektrum zaburzeń autystycznych wśród dzieci. Niegdyś rzadko spotykane i często niezrozumiane, dziś staje się częścią codzienności wielu rodzin, nauczycieli oraz specjalistów pracujących z dziećmi. Zmieniają się zarówno kryteria diagnostyczne, jak i podejście do terapii – od mechanicznego „korygowania” zachowań, ku głębszemu rozumieniu świata wewnętrznego dziecka. W tym kontekście książka Barbary Winczura „Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłów”, opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej IMPULS, zasługuje na szczególną uwagę – nie tylko ze względu na swoją wartość naukową, ale i z racji rzetelności oraz szacunku, z jakim autorka traktuje swoich małych bohaterów.

Barbara Winczura, pedagog specjalny z wieloletnim doświadczeniem, dyplomowany specjalista w dziedzinie diagnozy i terapii dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu, przedstawia w swojej publikacji kompendium wiedzy na temat funkcjonowania poznawczego dzieci z autyzmem, skupiając się na zagadnieniu teorii umysłu – kluczowej osi, wokół której organizuje swoje rozważania. Książka nie jest zbiorem luźnych obserwacji czy porad – to praca osadzona głęboko w literaturze przedmiotu, zarówno klasycznej, jak i najnowszej. Książka składa się z pięciu rozdziałów, z czego trzy to rozdziały teoretyczne, następnie mamy rozdział metodologiczny, rozdział koncentrujący się na analizie, interpretacji i dyskusji wyników oraz krótki rozdział zawierający wnioski końcowe i postulaty dla praktyki pedagogicznej. Integralną częścią książki są załączniki zawierające wzory stosowanych narzędzi badawczych oraz tabele zawierające wyniki badań przeprowadzonych przed i po eksperymencie.

Barbara Winczura czerpie z dorobku takich autorów jak Simon Baron-Cohen czy Uta Frith– filarów współczesnych badań nad autyzmem i teorią umysłu – ale nie poprzestaje na powielaniu ich tez. Umiejętnie wprowadza czytelnika w istotę zaburzeń poznawczych, takich jak trudności w rozumieniu intencji, emocji i przekonań innych ludzi, a następnie proponuje konkretne strategie terapeutyczne. Co ważne – metody te nie są oderwane od realiów codziennej pracy z dziećmi, lecz wynikają z praktyki, której autorka nie unika. Nie mamy tu do czynienia z książką akademicką pisaną zza biurka, ale z opracowaniem, które oddycha doświadczeniem terapeutycznym.

Język, jakim posługuje się autorka, zasługuje na szczególne uznanie. W czasach, gdy często nawet literatura specjalistyczna próbuje przybrać potoczną wymowę, Winczura zachowuje styl naukowy, a jednocześnie zrozumiały. Unika uproszczeń, ale też nie epatuje terminologią dostępną dla zamkniętego środowiska. Zamiast podawać suche definicje, autorka prowadzi czytelnika krok po kroku przez zawiłości funkcjonowania poznawczego dziecka z autyzmem, nie naruszając przy tym godności tych, o których pisze. Styl Winczury cechuje dbałość o słowo, spokojny rytm i – co najważniejsze – pokora wobec złożoności ludzkiego umysłu.

Książka „Dziecko z autyzmem” to publikacja, która idealnie wpisuje się w tradycję polskiej pedagogiki specjalnej – rzetelnej, osadzonej w rzeczywistości, opartej na badaniach, ale nie oderwanej od człowieka. Jest wyrazem odpowiedzialnego podejścia do terapii – takiego, które nie sprowadza dziecka do zestawu deficytów, lecz widzi w nim osobę, wymagającą zrozumienia, a nie tylko korekty zachowania. Autorka przywraca należne miejsce pojęciu teorii umysłu jako kluczowego obszaru wsparcia dzieci z autyzmem. Pokazuje, że praca nad rozumieniem emocji, perspektyw i intencji innych ludzi nie jest luksusem, ale koniecznością, bez której dziecko nie będzie mogło w pełni rozwinąć swoich możliwości. 

W dobie uproszczonych metod i gotowych scenariuszy zajęć, książka Winczury stanowi powiew klasycznego podejścia do terapii – opartego na wiedzy, refleksji i cierpliwej pracy. Jest to pozycja, która powinna znaleźć się w bibliotece każdego psychologa, pedagoga specjalnego, nauczyciela wspomagającego, ale i psychologa, który pragnie nie tylko „działać”, ale naprawdę rozumieć. To książka pisana z szacunkiem – dla dziecka, dla czytelnika i dla zawodu. A takich publikacji, tradycyjnie solidnych i merytorycznie bez zarzutu, nigdy nie powinno zabraknąć.